Değişen Nitelikli İnsan ve Toplum Beklentileri
21. Yüzyıl Yetkinlikleri, Değişen Nitelikli İnsan ve Toplum Beklentileri
1980’li yıllardan sonra; yazı, konuşma ve görüntünün sayısallaşması söz konusu olmuştur. Daktilo, filmli fotoğraf makinaları, kasetli teypler ve videolar hayatımızdan çıkmaya başladılar. İletişim kanallarının da dijital hale gelmesinden sonra, (bununla da fakslar yerini modemlere bıraktı) çalışma hayatı ve sosyal hayat ciddi anlamda değişime uğramıştır. Bu değişim, talep edilecek nitelikli eleman profilinin de ciddi anlamda değişmesine yol açmaktadır.
Ayrıca daha önceleri; bilgiye ulaşmak, öğrenmek ve akılda tutmak önem taşırken (ansiklopediler, kitap ve kütüphaneler), şimdi daha çok; doğru bilgiye ulaşma (arama motorları, bilgisayar öğrenmesi veya derin öğrenme yani yapay zekâ vb. yollarla), analitik düşünme, problem çözme, işbirliği gibi bilgiye dayanmayan beceriler ön plana çıkmış, akademik becerilerden ayrılmıştır.
Geçmişte; İkinci Dünya Savaşından sonraki kuşaklar da “istikrar”, düzenli bir iş sahibi olmak ön planda iken daha sonraki 90’lı yıllardaki nesiller de “mutluluk ve tatmin” daha fazla ön plana çıkmıştır. Günümüzde ise; değişim süreçleri daha da hızlanmış, farklı rol ve kariyer alanlarına “esneklik ve uyumu” ve farklı becerilere yönelik talepleri, ön plana çıkartmıştır.
Öncelikle “Öğrenme Çerçevesi” geliştirilmiştir. Bu çerçeve ile öğrencilerin gelecekteki iş ve yaşamlarında başarılı olmak için gerekli olan; yetkinlik, bilgi ve deneyimleri tanımlanmaktadır.
Temel dersler ve 21. Yüzyıl Temaları; Temel derslerin arasında İngilizce, edebiyat, dünya dilleri, sanat, matematik, ekonomi, bilim, coğrafya, tarih ve yurttaşlık bilgileri bulunmaktadır. Bunlara ek olarak okulların aşağıdaki 21 yüzyılın disiplinler arası temalarını da bu temel alanların içine yerleştirmeleri gerekmektedir. Küresel bilinç, finans, ekonomi, işletmecilik ve girişimcilik okuryazarlığı, yurttaşlık okuryazarlığı, sağlık okuryazarlığı, çevre okuryazarlığı vb.
• Öğrenme ve İnovasyon Yetkinlikleri; günümüzün gitgide karmaşıklaşan yaşam ve iş ortamlarına hazırlıklı olan öğrenciler ile olmayanları ayıracak olan şey, yenilikçilik ve inovasyon, kritik düşünme ve problem çözme, iletişim ve işbirliği öğrenme ve inovasyon yetkinlikleridir.
• Dijital okuryazarlık becerileri; (enformasyon, medya ve teknoloji yetkinlikleri) günümüzde teknoloji ve medya tarafından yönlendirilen bir ortamda yaşıyoruz. Bu ortamın özellikleri bilginin bolluğu, teknoloji ürünlerinde hızlı değişim ve işbirliği sayesinde şimdiye kadar görülmemiş boyutlarda bireysel katkılarda bulunabilme potansiyelidir. Çalışanlar birçok fonksiyonel ve kritik düşünme yetkinliklerine sahip olmalılar: bilgi okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, bilişim ve iletişim teknolojileri okuryazarlığı.
• Kariyer ve hayat becerileri; günümüzün hayat ve iş ortamları içerik bilgisi ve düşünme yeteneğinden çok daha fazlasını gerektiriyor. Küresel rekabetin hâkim olduğu bilişim çağının karmaşık yaşam ve çalışma ortamlarında başarılı olabilmek için öğrencilerin yaşam ve kariyer yetkinliklerine odaklanıp geliştirmeleri gerekiyor. Esneklik ve uyum sağlanabilirlik, inisiyatif alma ve girişimcilik, sosyal ve kültürlerarası yetkinlikler, üretkenlik ve hesap verebilirlik, liderlik ve sorumluluk.
Dijital teknoloji çağı artık küresel işgücü piyasaları, yüksek nitelikte insan kaynağı talep etmektedir. Bunların en önemli özellikleri; esnek olmaları, proje bazlı çalışmaları, yenilikçi olmaları, hatta kendi işini kuran, fikirlerini ticarileştiren, inovasyon yapan, insan tipini ön plana çıkarmıştır. Genç girişimciler; tüketicilerin problemlerine çözüm olmak amacıyla hizmet veya ürün geliştiren ve bu işi teknolojik tüm imkânları kullanarak yürüten iş modeli start up’lar veya büyük bir şirketten ayrılan ve yatırımcıların desteği ile piyasaya giren, yeni küçük şirketler yani spin off’larda işletme kurmaları, cesaretlendirilmeleri; bir fikri, ticari bir girişime çevirmeleri ön plana çıkmıştır.
“STEAM ” ve “SMAC” Kavramları;
21. Yüzyıl, dijital altyapı değişimi, yeni model sosyal yapılanma; işgücü profilini de değiştirecek bir insan tipi ihtiyacını da ortaya çıkarmıştır. Buna göre;
• Analitik düşünme, sorgulama ve problem çözme;
• Dijital dönüşümü gerçekleştirecek, dijital yetenek düzeyine ve becerilere sahip olmak,
Kısaca “STEAM” şeklinde kısaltılan; fen bilimleri (science), teknoloji (Technology), mühendislik (Engineering) ve matematik (Math) alanlarında bir araya gelerek ortaya çok disiplinli çalışmaların merkezinde algoritma eğitimi ihtiyacı çıkmıştır. Algoritma, yazılım ve donanım eğitiminin; ilköğrenim düzeyi ne kadar indirgenmesi, dijital geleceğin inşaası açısından ve sistemin anlaşılması açısından önem arz etmektedir.
Aynı zamanda eğitim de “SMAC” yani sosyal (Social), hareketli (Mobile), (sitelerin) kullanıcı sayısı ölçülebilir (Analytics), dosyaları yedeklemenize, fotoğraf paylaşmanıza ve akıllı telefonunuzdan sayısız uygulamaya erişmenize izin veren bulut bilişim (Cloud) olarak tanımlayabileceğimiz yeteneklerin eğitimi de, yükselen nitelikli insan kaynağı ve ekosistemin tanımlanması açısından önemli hale gelmiştir.
Kısaca; kamusal alanın, iş dünyasının, endüstrinin ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu dijital dönüşümü gerçekleştirmek için insan kaynağında; dijital mesleki yetkinliklerinin yanı sıra, aşağıdaki beceri davranış kodlarının bulunması lüzumlu hale gelmektedir. Bunlar kısaca;
• Proje bazlı çalışma kapasitesi,
• İnovatif düşünme kabiliyeti,
• Sürekli öğrenmeye açık olma,
• Yenilikçi olma,
• İletişim ve ilişki kurabilme,
• İnsanları ve iş ortaklarını anlama konusunda empati yapılabilmesi,
• İçgüdüleri kullanma,
• Dijital yetenek ve becerileri sahip olması,
• Adaptasyon kabiliyeti,
• Kendi kendine öğrenme,
• Takım oyuncusu olma,
• Kendini bilme ve tanıma.
Maddeler halinde özetlenmeye çalışılan bu hususlar, günümüz nitelikli insan kaynağının beceri ve davranış kodlarını oluşturmaktadır.
Küresel dünyanın ülkeleri, şirketleri, kamu yönetimleri de dört temel alanda gelişmek için çalışmalar yapmaktadırlar. Bunlar;
1- İnovasyon ekonomisine geçiş: inovasyon ve dijital teknoloji tabanlı büyüme ve kalkınma politikalarını geçiş, yani dijital dönüşümü ve endüstri 4.0 alt yapısını gerçekleştirmek için bilim ve teknoloji merkezli üretim modelleri, katma değeri yüksek teknoloji üretimlerine odaklanmak, akıllı teknoloji ve sistemlere geçmek.
2- Akıllı topluma geçiş: tarım toplumundan endüstri toplumuna, oradan bilgi toplumuna ve nihayet akıllı topluma geçmek, yani toplum 5.0 çerçevesinde sosyal kapsama alanını genişleterek bütün insanlığı kapsayan ekonomi katma değer oluşturmak, adil paylaşmak, eşit vatandaşlık ve sosyal sorumlu vatandaşlığı dünya vatandaşlığına taşımak hedef olmaktadır.
Dünya ile internet sosyal medya ve dijital toplumsal ağlar kurmak suretiyle global toplumla iletişimde bulunmak nihayet hızlı nüfus artışını azaltmak beslenme yaşlanma sağlık hizmetleri ve sosyal güvenlik sosyal refah kaliteli yaşam için toplumsal duyarlılık sistemine geçmeyi hedeflemektedirler.
3- Paylaşım ekonomisi ve sosyal inovasyona geçiş: endüstri dört sıfır dan toplum beş sıfırda ve dijital dönüşüm ve devrimden sonra bölgesel kalkınma politikaları önem kazanıyor. Üretim odaklı ve istihdam dostu ekonomik büyüme adil paylaşımı da önem arz ediliyor. Dijital dönüşümün ortaya çıkardığı yeni yeteneklerin yeni yetkinlikleri çok yetenekli ve becerikli nitelikli insan gücünün yetiştirilmesinin en önce gündem olması gerekiyor. Yoksulluk, işsizlik, beslenme, göç, trafik, toplu taşıma, kentleşme ve benzeri sosyal sorunlara inovatif çözümler üretmek ve sosyal girişimciliği desteklemek.
4- Sürdürülebilir yeşil ekonomiye geçiş: çevre dostu temiz teknolojilerinin geliştirilmesi, kaliteli yerel yönetim hizmetleri, yaşanabilir akıllı şehirlerin inşaası, düşük karbon üretilen toplumlar, küresel ısınma kaynaklı doğa üstü tabiat olaylara karşı risk yönetimi, şehir tarımcılığı ve nihayet çevre dostu üretim, iş güvenliği, atık ve meslek hastalıkları gibi konularda akıllı çevre ve ekolojik sistemlerin maliyet hesabı dışında bırakılması söz konusu olacaktır.
Yararlanılan Kaynaklar:
https://tr.wikipedia.org/wiki/21._y%C3%BCzy%C4%B1l_becerileri
Mustafa Salih Yazıcı ile iletişim kurmak için e-mail adresi:
msyazici@hotmail.com