.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ana Sayfa | YH Ekonomi
 |
Print Al |
.jpg)
ABD'de büyük ekonomik krizin ayak sesleri
15 Şubat 2019 Cuma::New York Federal Rezerv Bankası’ndan yapılan açıklamaya göre, 7 milyon Amerikalı otomatik kredi ödemelerini gerçekleştiremiyor. Açıklamada bu rakamın finansal kriz sonrasında meydana gelenden çok daha fazla olduğu ifade edildi. Uzman ekonomistler ise bu durumun ekonomik kriz için kırmızı bayrak olabileceği görüşünde birleşti.
|
Güçlü ekonomiye ve azalan işsizliğe rağmen çok sayıda Amerikalı faturalarını ödemekte zorlanıyor. 2008 yılında Amerika'da yaşanan "Mortgage" krizi ile birlikte aralarında ABD'nin en büyük 4.yatırım şirketi olan Lehman Brothers'ın da yer aldığı büyük şirketler iflas bayrağını çekmişti. New York Federal Rezerv Bankası’ndan gelen açıklamalar ve uzman ekonomistlerin görüşleri, ‘’yeni bir kriz mi geliyor?’’ sorularını da beraberinde getirdi. Amerika’da insanların en öncelikli ödemesi olan araba kredisi, insanların ilk yaptığı ödemedir. Taşıt kredisi zararları arttığında düşük gelirli ve işçi sınıfı Amerikalılar arasında önemli bir baskı oluşturuyor. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Fitch Ratings'in kıdemli direktörü Michael Taiano, “Araç krediniz ödeme açısından 1 numaralı önceliğinizdir. Bir arabanız yoksa, ülkenin birçok bölgesinde çalışmak için ileri geri gidemezsiniz. Bir araba genellikle bir ev ipoteği veya kirasından daha yüksek öncelikli bir ödemedir. ” dedi. Araç ödemelerinde üç ay veya daha fazla geride kalan kişiler genellikle araçlarını kaybediyor. Bu da işe gitmek ya da doktora gitmek gibi zaruri önceliklerin seyahatini zorlaştırıyor. New York Fed, 2018'in sonunda, işsizliğin yüzde 10'a ulaştığı ve oto kredisi temini oranının en yüksek olduğu 2010 yılından, bir milyon daha fazla “sorunlu borçlu” olduğunu açıkladı. İşsizlik rakamları yüzde 4’ü göstermesine, açılan yeni iş yeri oranında müthiş artışa rağmen, önemli sayıda insan kredisini ödeyemiyor. Faturalarının arkasında kalanların çoğu düşük kredi puanına sahip ve 30 yaşın altında. Bu, gençlerin aynı anda hem arabaları hem de öğrenci kredilerini ödemekte zorlandıklarını gösteriyor. OTOMOBİL SATIŞLARI ARTTI AMA… Otomobil kredileri, Amerika Birleşik Devletleri'nde satılan 17.5 milyon aracın rekor seviyeye ulaşması sebebiyle yükseldi. Oto kredi borçlularının payı, 2010 yılı sonunda yüzde 5,3'e ulaştı. Ve bu oran istikrarlı bir şekilde tırmanıyor. 2008 KRİZİ GİBİ OLUR MU? Oto kredilerinde ipoteklerin 2008-2009 mali krizine yol açtığı gibi, tüm finansal sistemi devralması pek mümkün değil. Bunun sebebi ise toplam oto kredisi piyasası 1 trilyon doların biraz üzerinde. Yani 9 trilyon doların konut kredisi piyasasından çok daha küçük. 2008 KRİZİ NASIL OLMUŞTU? ABD'de 10 yıl önce yaşanan finansal kriz, küresel piyasalardan trilyonlarca doların silinmesine, milyarlarca dolar yatırımın kaybolmasına ve milyonlarca kişinin işsiz kalmasına neden oldu. 1929'DAKİ "Büyük Buhranın" ardından en büyük ekonomik kriz olarak nitelendirilen 2008'deki "Büyük Durgunluk", dünya genelinde şirketlerin piyasa değerinden 14,5 trilyon doların silinmesine yol açarken, küresel piyasada 20 trilyon dolarlık kayba yol açtı. 10 yıl önce yaşanan finansal kriz nedeniyle, ABD'nin gayri safi yurt içi hasılasında yaklaşık 14 trilyon dolar ve Amerikan mortgage piyasasında 10,5 trilyon dolarlık kayıp oluşurken, sadece ABD'de 9 milyon kişilik istihdam kaybı yaşandı ve 8 milyon konuta bankalar tarafından icra yoluyla el konuldu. "EŞİK-ALTI MORTGAGE" Ancak, ülkede konut alabilecek sınırlı sayıda yüksek gelirli orta-üst sınıf aileler olduğu için, bankalar toplumun alt sınıflarına konut satmanın ve mortgage vermenin yollarını aradı. ABD federal hükümeti tarafından desteklenen "Fannie Mae" ve "Freddie Mac" adlı büyük kuruluşlar konut kredilerini teminat altına alırken, büyük miktarlarda MBS oluşturuyordu. Bu kuruluşlara ek olarak, konut kredisi veren özel kişi ve şirketlerin sayısında 2000'li yıllarda hızlı artış görüldü. Amerikalı bankalar, konut kredisi veren kuruluşlar aracılığıyla, düşük gelire sahip olan toplumun alt kesimindeki aileleri hedef aldı ve bunlara "sub-prime mortgage" (eşik-altı mortgage) sunmaya başladı. Eşik-altı mortgage sayesinde düşük gelir grubundaki ailelere yüksek faiz oranıyla konut kredisi verilirken, iş durumları ve gelir miktarları gibi önemli risk kriterleri giderek görmezden gelindi. Çünkü konut kredisi alan ailelerin sayısı arttıkça, MBS'lerin getirisi hızla yükseliyor ve bankaların karı artıyordu. TOKSİK CDO'LAR Riskli eşik-altı mortgage tahvilleri "BBB"den başlayan düşük kredi notlarına sahipken, yüksek gelirli ailelerin mortgage tahvillerine "AAA" kredi notundan başlayan yüksek kredi notları veriliyordu. Ancak, bankalar eşik-altı mortgage tahvillerine sahip MBS'leri de yatırımcılara satabilmek ve daha çok kar edebilmek için 2 yöntem kullandı. Bunlardan ilki, düşük kredi notuna sahip olan riskli tahvillerin, bankalar tarafından "Collateralized Debt Obligation" (CDO) (Teminatlı Borç Yükümlülüğü) adlı yeni bir finansal türev aracına dönüştürülmesiydi. İkinci yöntem ise, düşük kredi notuyla dolu olan CDO'ların, Fitch Ratings, Standard & Poor's ve Moody's gibi önemli kredi derecelendirme kuruluşları tarafından yüksek kredi seviyesinden notlandırılarak daha az riskli gösterilmesiydi. CDO'ların içindeki mortgage tahvillerinin yüzde 90'ından fazlası yüksek nota sahip ve risksiz gösterilse de, aslında içleri düşük notlara sahip riskli tahvillerle doluydu. CDO'ların toplam değeri 2004-07 yılları arasında 1,4 trilyon dolara ulaşırken, krizden sonra aşırı riskli olduğu anlaşılan CDO'lar "toksik" olarak adlandırıldı. SİGORTA İÇİN CDS'LER Bankalarla yatırımcıların olası kayıplarını önlemek amacıyla, mortgage tahvilleri, MBS'ler ve CDO'lar, "Credit Default Swaps" (CDS) "Kredi Temerrüt Takası" adlı bir sözleşmeyle sigorta altına alınıyordu. Böylece, Amerikalı ailelerin mortgage'larını ödeyememe, yani temerrüde düşmeleri, durumunda MBS ve CDO sahiplerinin zararlarının telafi edilmesi için CDS'ler oluşturulmuştu. CDS'lerin toplam değeri 2007'nin sonunda 62 trilyon doları bulurken, bunların büyük bölümü dünyanın en büyük sigorta şirketi American International Group'a (AIG) aitti. KRİZ BAŞLIYOR Artan konut satışlarının konut fiyatlarını yükseltmesi nedeniyle, düşük gelire sahip olan ailelerin mortgage primleri 2006'da yükselmeye başladı ve temerrüde düşen ailelerin sayısında hızlı artış görüldü. Temerrüt oranlarındaki hızlı artış MBS ve toksik CDO'ların değerlerinde büyük kayıplara neden olurken, Amerikalı yatırım bankalarının New York borsasında işlem gören hisseleri çakıldı. ABD'nin en büyük beşinci yatırım bankası olan ve 85 yıldır faaliyet gösteren Bear Stearns, Temmuz 2006'da eşik-altı mortgage yatırım fonlarının değerinin sıfıra ulaştığını duyurdu. 2007'nin başında Bear Stearns hisseleri 170 dolardan işlem görürken, hisselerinin hızla düşmesi nedeniyle kuruluş ABD'nin en büyük bankası JPMorgan Chase tarafından 16 Mart 2008'de hisse başına 2 dolara satın alındı. Bear Stearns'in satın alımına Fed New York Şubesi 30 milyar dolar fonla yardımcı olurken, dönemin Fed Başkanı Ben Bernanke Bear Stearns'in batmasına izin verilmesi durumunda bütün Amerikan ekonomisinin zarar göreceğini savundu. Fannie Mae ve Freddie Mac ise 7 Eylül'de ABD federal hükümetinin korumasına ve kontrolüne girdi. Bu iki kuruluşun ABD hükümeti tarafından kurtarılması Amerikan halkına 135 milyar dolara mal oldu. BALONUN PATLAMASI VE PANİK MBS ve CDO'larda yüksek pozisyona sahip olan ABD'nin dördüncü en büyük bankası Lehman Brothers'ın hisseleri 9 Eylül'de yüzde 45 ve 11 Eylül'de yüzde 40 değer kaybetti. 15 Eylül 2008 pazartesi günü Lehman'ın hisseleri borsada sıfıra (0) vurdu ve banka iflasını açıkladı. Bir gün önce ise batmaya çok yakın olan Merrill Lynch, Bank of America tarafından satın alındı. Yatırımcılar, panik halinde ABD'li bankaların hisselerini satarken, bankalar "çöp" değerindeki MBS ve toksik CDO'ları ellerinden çıkarmakta zorlandı. Ancak, Goldman Sachs ve Morgan Stanley gibi ellerinde CDS sigortaları tutan bankalar finansal krizden karla çıktı. "BATAMAYACAK KADAR BÜYÜK" 440 milyar dolar değerindeki MBS ve toksik CDO'lara sigorta yapan AIG'nin nakit akışında zorlanması ise dünyanın en büyük sigorta şirketini batmanın eşiğine getirdi. AIG'nin "Batamayacak Kadar Büyük" olarak tanımlanması yetkilileri harekete geçirdi. Fed New York Şubesi, 16 Eylül'de, AIG'ye 182 milyar dolar kurtarma paketi sağlayacağını açıklarken, bu miktarın içinden 2 milyar doların AIG yöneticilerine prim olarak ödeneceğinin duyulması ise Amerikan halkında büyük tepkiye neden oldu. Başkan George W. Bush, 3 Ekim 2008'de "Sorunlu Varlıkları Rahatlatma Programı" (TARP) adlı yasayı yürürlüğe sokarak ABD hükümetinin bankalara 700 milyar dolar değerinde destek sağlamasına izin verildi. Amerikalı yatırım bankalarına ek olarak, nakit akışında büyük sıkıntı çeken otomotiv firmaları General Motors, Chrysler ve Ford yardım paketine dahil edildi. Ekonomistlerden "Amerikan ekonomisi ulusallaştırılıyor" damgası yiyen yardım paketi, Amerikan toplumundan büyük tepki çekti ve "Benim kurtarma paketim nerede?", "İşsiz ve evsiz, hükümet şimdi nerede?" gibi sloganların döneme damgasını vurmasına neden oldu. KÜRESEL EKONOMİYE ETKİSİ ABD'deki finansal kriz kısa süre içerisinde küresel yatırımcıları ve diğer önemli ülkelerin ekonomilerini etkisi altına aldı. Başta Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olmak üzere, Çin ve Rusya hükümetleriyle bankalarının Amerikalı MBS ve CDO'larda yüksek pozisyonları ve Amerikan bankalarında hisseleri bulunuyordu. ABD'de konutların icraya düşmesi ve şirketlerin iflasları artarken, ABD ve AB'de işsizlik oranları hızla yüzde 10'un üzerine çıktı. Dünyanın en zengin ülkelerinin alım gücünün düşmesi, küresel üretim ve imalatın motoru olan Çin ekonomisini de durgunluğa sürükledi. 2008 finansal krizinde şirket hissedarlarının kaybı yaklaşık 20 trilyon dolar olurken, dünya genelinde şirketlerin piyasa değerinden 14,5 trilyon dolar silindi. Kriz nedeniyle, ABD'nin gayri safi yurt içi hasılasında yaklaşık 14 trilyon dolar, Amerikan mortgage piyasasında ise 10,5 trilyon dolarlık kayıp oluştu. Kriz sırasında, sadece ABD'de 9 milyon kişilik istihdam kaybı yaşanırken, 8 milyon konuta bankalar tarafından icra yoluyla el konuldu. 2008 finansal krizi sırasında veya sonrasına, hiçbir Amerikalı yetkili ya da banka yöneticisi yargılanmadı. ABD ekonomisinin zirvesinde bugün bankacılık sektörünün yerini teknoloji endüstrisi alırken, Apple, Amazon, Google, Facebook ve Microsoft'un toplam piyasa değeri 4 trilyon doları geçiyor. Bu şirketler, küresel inovasyonun da başını çekiyor. |
|
Anahtar Kelimeler:
Yorumlar
Yorumlarınızı yazmak için tıklayın>>
Bu haber için henüz yorum yapılmamış.
Bu Kategorideki Diğer Haberler
İktibas Yazarlar
Namaz Vakitleri
İnsan Kaynakları
.jpg)
Şirket Kültürü
.jpg)
Kişisel Gelişim
.jpg)
Liderlik
.jpg)
İş Yönetimi
.jpg)
En Çok Okunanlar
En Çok Yorumlananlar
.jpg)
.jpg)
|
Künye | Bize Ulaşın | Gizlilik İlkeleri     Copyright ©2012 yonetimhaber.com | | info@yonetimhaber.com Siteden yararlanırken gizlilik ilkelerini okumanızı tavsiye ederiz © 2011-2012, Tüm Hakları Saklıdır. |