Print Al |
Okuryazarlık kavramı, eskiye göre, sadece okumak ve yazabilme becerilerden daha fazlasını ifade etmektedir. İletişim ve bilgisayar teknolojilerinin hızla gelişmesi, insanların kolayca birçok bilgiye ulaşabilmesini sağladı. Yani, bizler bilgi yığını ve bilgi kirliliği denilen bir duruma maruz kalıyoruz. Dolayısıyla, doğru bilgiye ulaşmak ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Kısaca günümüzde okuryazarlık kelimesi, insanların ihtiyacı olan istediği bilgiye ulaşması ve onu yorumlaması anlamında kullanılmaktadır. Birçok alanla ilgili okuryazarlık bulunmakta; bilgi, politik, matematik, finans okuryazarlığı gibi farklı alanlarda kullanılmaktadır. Kısaca okuryazarlığı, karşılaştığımız bilgileri anlama becerisi olarak da tanımlayabiliriz. Günümüzde daha çok “kullanıcı” anlamına gelen “okuryazarlık” kavramı, teknoloji içinde geçerlidir. Teknik alanların dışında sosyal bilimler, sanat gibi alanlarda dâhil, farklı alanları kapsamakta, asgari bilgisayar, internet (ağ) ve dijital okuryazarlık bilgilerine sahip olmayı gerektirmekte, buna sahip olmayan kişiler mesleklerinde eksiklikler hissetmektedirler. Teknolojiyi, günlük hayatımızda sıklıkla başvurduğumuz; bilgi, gelişim, yöntem ve tekniklerin bütününe verilen ad olarak özetleyebiliriz. Ayrıca insan hayatını kolaylaştırmak için icat edilen yenilikçi aletler, gereçler ve edinilen bilgiler de, bir araya gelerek bugünün teknolojisini ortaya çıkarıyor. Teknoloji; aslında adı üstünde, teknik nitelikler akla gelmektedir. Ancak günümüzde teknoloji dediğimizde, kapsamı o kadar genişledi ki, uzmanlık alanı teknoloji olmayan neredeyse herkesi ve her yeri farklı ölçülerde olsa da kapsamaktadır. Kısaca teknoloji okuryazarlığını, kişilerin bilgi ve iletişim teknolojilerini, hayatlarının farklı alanlarında ve başkalarıyla kurdukları iletişimde kullanması için, sahip olması gereken vasıflar toplamı olarak tarif edebiliriz. Teknoloji okuryazarlığını üç ana başlık altında incelemek mümkündür: bilgisayar okuryazarlığı, internet okuryazarlığı, (ağ veya web okuryazarlığı) ve dijital okuryazarlık. Genellikle bilgi okuryazarlığıyla karıştırılan bilgisayar okuryazarlığı, bilgisayarları ve ilgili yazılımları aktif bir şekilde kullanma yeteneğini ifade eder. Bu doğrultuda bilgisayar okuryazarlığı, bilgi okuryazarlığının birincil ögesi olarak onun altında yer alır. Bilgi okuryazarlığı; bireylerin kişisel, sosyal, mesleki ve eğitime yönelik hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için hayatlarının her alanında bilgiyi etkin şekilde arama, değerlendirme, kullanma ve ortaya çıkarma becerisidir. Bilgisayar okuryazarlığını; günlük yaşam kalitesi artırabilmek, temel bilgisayar bilgilerini öğrenme, bilgiye ulaşma, bilgisayar teknolojilerini takip edip yorum yapabilme olarak tanımlayabiliriz. Bilgisayar okuryazarı olmak bilgisayarı her yönüyle bilmek değildir, günlük hayatımızı kolaylaştırmak için kullanabilmek, temel donanımları bilgisine sahip olmak, yazılım türlerini bilmek, e-posta kullanabilmek, günümüzde bilgisayar okuryazarlığı için genel bir çerçevedir. Bilgisayar okuryazarlığının içeriği ihtiyaca göre zamanla da değişebilir. Örneğin günümüzde bilgisayar okuryazarı olmak için programlama dillerini bilmek gerekmez. Ancak e-posta kullanımını, interneti günlük hayatta kullanabilme gibi beceriler ise internet okuryazarlığı kavram içinde değerlendirilmektedir. Bilgisayar okuryazarlığı yaşam boyu devam eder, çünkü bilgisayar alanı sürekli bir değişim halindedir ve bu değişimin takip edilmesi gerekir. Türkiye’ de bilgisayar okuryazarlığı eğitimi Bilişim Teknolojileri dersi olarak dördüncü sınıftan itibaren verilmektedir. İlköğretimde bilişim teknolojileri dersi temel bilgisayar donanımları, ofis programları ve temel programlama bilgilerini içermektedir. Kimi kaynaklarda internet okuryazarlığı, kimilerinde ise web okuryazarlığı olarak geçen ağ okuryazarlığı ise, ağ ortamında bir bilgiye ulaşma ve o bilgiyi kullanma adına lazım olan becerilerin tamamını ifade eder. Ağ okuryazarlığı; hem bilgisayar, hem de bilgi okuryazarlığının ön şartıdır. İnternet okuryazarlığı için, arama motoru adı verilen, İnternet’te bulunan içeriklere ulaşmamızı sağlayan, adreslerdir. Bunlar Web’te istediğimiz bilgiye, habere, web sitelerine, sosyal medya araçlarına, e-posta servislerine, çeşitli resimlere ve videolara ulaşmak için en sık kullandığımız araçlardır. Yaygın kullanılan arama motorları; başta Google olmak üzere; Bing, Yandex ve Yahoo olarak sıralanabilir. Türkiye'nin Yaani gibi yerli arama motorları da mevcuttur. Dijital okuryazarlık; ağ bilgisayar kaynaklarına ulaşmak ile bu kaynaklardaki bilgiyi kullanmak için gerekli becerileri açıklayan kavramdır. Aynı zamanda: akıllı telefonlar, tabletler, dizüstü bilgisayarlar ve masaüstü bilgisayarlar gibi ağ cihazları aracılığı ile bilgiyi; bulma, anlama, analiz etme, üretme ve paylaşabilme becerilerini ifade eder. İnternet dediğimiz alan bir derya gibi, bilgi çöplüğü gibi her şeyin iç içe geçtiği bir âdeta bir yığındır. Eğer dikkat etmez ve ayırt edebilme becerimiz bulunmuyorsa, muhtemelen yanlış mecralara yöneliriz. Her şeyden önce ölçüleriniz olmalı, değerlerinize uygun olmalıdır. Değerler dediğimiz ailemizden başlayan; din, dil ve tarihimize uygun olacak hususlara dikkat etmemizdir. Günümüzde evrensel ve milli değerlere çoğu kez yeterince dikkat edilip ayırt edilmekte güçlük çekilmekte; hele de küçükler ve gençler bu konuda çok zorlanmakta, genellikle de doğru bilgiye ulaşamamaktadırlar. Bu sebeple “güvenilir yerli ve milli kaynaklar” bulmak ve bunlara ulaşmak da kolay olmamaktadır. Bunun için değerleriniz olmalı, medya okuryazarlığı da iyi bilinmelidir. İşinizi kolaylaştırmak için bazı yarayabilecek kaynaklardan ayrıca bahsetmenin faydalı olabileceğini düşündük. http://www.yonetimhaber.com/yazar_detail.asp?id=510 Yararlanılan Kaynaklar; https://www.gulaysavas.com.tr/bilgi-okuryazarligi-nedir/ https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/internet-okur-yazarligi-arama-motorlari |
Kaynak: Mustafa Salih Yazıcı , Link : #
Anahtar Kelimeler: