ABD'deki Startup'lar neden başarısız oluyor?
Her girişim büyük bir hayal ile yola çıkar ama çok azı bu hayallerin gerçekleştiğini görebilecek kadar uzun süre yaşantısını sürdürebilir. Yapılan araştırmalara göre her 12 girişimden sadece biri başarılı kabul edilebilecek olgunluğa erişebiliyor. Peki geri kalan 11’i bu işi neden başaramıyor? Bu sorunun pek çok farklı yanıtı olabilir ama Startup Genome’un ABD’de mercek altına aldığı 3 bin 200 girişime dair veriler, girişimlerin özellikle ölçeklendirme, yani büyüme aşamasında sorun yaşadıklarını ortaya koyuyor. Bunun nedeni ise girişimin ilk dört aşamasının son sırasında yer alan ölçeklendirme noktasına gelene kadar yapılan hatalar… Bu ilk dört aşama şu şekilde sıralanıyor: Keşif, değerleme, etkiyi artırma ve ölçeklendirme… Ortalama verilere göre ABD’deki başarılı bir girişim, ilk aşamada 200 bin dolar civarında yatırım almış oluyor. Yatırım miktarı ikinci aşamada 800 bin, üçüncü aşamada 900 bin ve dördüncü aşamada 3 milyon dolara çıkıyor. Birinci aşamada 1 olan çalışan sayısı ikinci ve üçüncü aşamalarda 4 olarak devam ediyor ve büyüme aşamasında bir anda 17’ye çıkıyor. Süreçlere baktığımızda ilk aşama için ideal süre 7 ay, ikinci aşama için 11, üçüncü aşama için 17 ve büyüme noktası için 25 ay gibi görünüyor. Büyüme noktasına zamanından önce ulaşan girişimlere ‘tutarsız girişimler’ adı veriliyor ve genellikle olması gerektiğinden yüzde 50 fazla personel istihdam ettiği görülüyor. Ayrıca kendi yorumlarına göre tutarsız girişimlerin çoğunun büyüme safhası öncesi şirket değerini 12 milyon dolar civarında gördükleri ortaya çıkmış. Tutarlı girişimler ise şirket değerinin 800 bin dolar civarında olduğunu söylüyorlar. Bu alınan yatırımları da doğrudan etkiliyor. Tutarsız girişimlerin üçüncü aşamada aldıkları yatırım miktarı ortalama olarak tutarlı girişimlere göre üç kat daha yüksek. Ama yatırıma asıl ihtiyaç duyulan dördüncü evrede tutarlı girişimlerin aldıkları yatırım miktarı, tutarsız girişimlere göre 18 kat daha yüksek. Erken elde edilen bu yatırım, girişimin henüz hazır olmadan büyümeye çalışmasına neden oluyor ve tutarsız girişimler büyüme öncesinde kullanıcı elde etmek için, tutarlı girişimlere göre daha fazla para harcıyorlar. Ama girişim henüz hazır olmadığı için bu paranın önemli bir kısmı boşa gidiyor. Kullanıcı elde etme noktasında tutarsız girişimlerin çok aceleci davrandıkları görünüyor. Henüz ilk aşamada tutarsız girişimlerin elde ettikleri kullanıcı oranı, tutarlı girişimlere göre 10 ila 12 kat daha fazla. Ama bu kullanıcıları elde tutmak daha zor. Bu nedenle tutarlı girişimler dördüncü aşamada kullanıcı elde etmeye ağırlık veriyor ve tutarsız girişimlere oranla 16 ila 26 kat fazla kullanıcıya ulaşıyorlar. Zamanından önce büyüme gösteren, bu nedenle tutarsız olarak nitelendirilen girişimlerin yaklaşımlarındaki en büyük hata mükemmeliyetçilik gibi görünüyor. Büyümeye haddiden fazla odaklanmak olsa güzel olur denilen ek özelliklerle çok fazla uğraşmak ve kullanıcı ile çok az ölçümleme yapmak ise bu yaklaşımın neden olduğu önemli problemler olarak göze çarpıyor…
TÜRKİYE’DE SON DURUM…
Türkiye’de 2012 yılının ilk 6 ayı girişimcilik adına oldukça yoğun ve faydalı etkinlikler ile geçti. Son olarak katıldığın GEP Türkiye’ye, Amerika’dan 15’in üzerinde yatırımcı, Türkiye’deki ‘startup’lara yatırım yapmak için geldi. Bu çerçevede İstanbul ve Ankara’da görüşmeler yapıldı. Türkiye’den katılan ve yatırımcılara sunum yapan ‘startup’lara göre bu konudaki en büyük eksiklik, yeterince yatırım alamamak. Türkiye’den katılan melek yatırımcılar ise ülkemizdeyatırım yapacak yeterince startup olmadığını ve yatırım yapacak bilgiye sahip yeterince melek yatırımcı olmadığını da ifade ediyorlar. Benim bu konudaki gözlemim ise Türkiye’deki ‘startup’ların çoğunun sadece fikir aşamasındayken yatırım beklentisinde oldukları, çoğunun orijinal bir fikir değil yurtdışında olan bir işi ülkemizde yapmaya çalışıyor olmaları. Ülkemizde birçok başarılı startup mevcut ve birçoğu da yatırım aldı. Bu girişimcilerin bir kısmı artık yatırım ve mentorluk yapıyor. Kendileri bu yoldan geçtikleri için başarılı olabilecek startupları bulup destek oluyorlar. Böylece ülkemizdeki ekosistemde kuvvetlenmeye ve büyümeye devam ediyorlar. Girişimciliğin gelişmesi için doğru ortamın oluşması gerekiyor ve bu ortamı oluşturan öğeler birbirine bağlı olduğu için beraberce gelişiyorlar. Önemli olan KOBİ’lerle, inovasyon tabanlı ve büyüme potansiyeli olan firmaları doğru bir şekilde konumlandırmak. Çünkü ülkemizdeki asıl sıkıntı inovasyon tabanlı startupların artmasını sağlamak ve onlar için gerekli ortamı sağlamak olacak…
Selçuk Kiper ile iletişim kurmak için e-mail adresi: