Print Al |
Genelde üst düzey yönetim kadrosu tarafından uygulanmaktadır. Ancak, zaman zaman yatay kadrolar arasında, hatta asttan üste doğru da görülebilmektedir. Özellikle, ekibe yeni katılan kişiler, bu tür davranışlara maruz kalınabilmektedir. Araştırmalar "mobbing" mağdurlarının çoğunun, otuzlu yaşlarda, iyi eğitimli hatta yüksek lisans, doktora gibi derecelerinin olduğunu göstermektedir. Parlak kariyeri olan bu kimseler, eski tarz yöneticiler için bir tehdit oluşturmaktadır, bu nedenle saf dışı bırakılmalıdır. Mobbing durumunda saldırgan; yaş, din, ırk, cinsiyet gibi konularda ayrımcılık yapabilir; bunun da ötesinde, kişiyi iş yaşamından dışlamak amacıyla psikolojik taciz, kötü davranış, uygun olmayan görev ve adaletsiz maaş yöntemiyle yıldırmak isteyebilir. Bir davranışın mobbing sayılabilmesi için neler gerekir? Her taciz mobbing değildir. Bir tacize mobbing denilebilmesi için, en azından 1. kasıtlılık, 2. süreklilik ve 3. sistemlilik niteliklerini taşıması gerekir. Bunların varlığının ve biraradalığının teşhisi içinse, çatışmanın, şirket kültürünün ve taciz sürecinin incelenmesi gerekir. Yaygın mobbing davranışları nelerdir? TİPOLOJİSİ (Türleri) Dr. Heinz LEYMANN’ın bir çalışmasında, 45 ayrı mobbing davranışı tanımlanmıştır. (Leyman: 1993; 33-34). Bunları beş ana başlık altında toplamak mümkündür : 1. Çalışanın Kendini Göstermesi Ve İletişimi Engellenir İşyerlerinde sıklıkla gözlemlenen bu tür mobbing, çalışanın kendini göstermesine ve çevresi ile olumlu ilişkiler kurmasına bir set çekmekle başlamaktadır. Aşağıda bir kısmını sıralayacağımız tutum ve davranışlar bu gruba girmektedir: • Sürekli olarak sözünüz kesilir, • Bağırılır ve uluorta azarlanırsınız, • Yaptığınız iş sürekli eleştirilir, • Kendinizi gösteremeyeceğiniz işleri yaparsınız, • Özel yaşamınız sürekli eleştirilir, • Telefonla rahatsız edilirsiniz, • Yazılı ve sözlü tehditler alırsınız, • Jest, mimik ve bakışlarla kurmak istediğiniz ilişki reddedilir. 2. Kişinin Sosyal İlişkilerine Saldırılır Bir insanın sosyal ilişkiler içinde bulunması, onu var eden önemli bir iletişim boyutudur. Grup içinde umursanmak, yer edinmek ve değerli olduğunu hissetmek kişinin en temel ihtiyaçlarındandır. İşyerinde duygusal saldırıyla karşılaşan kişilerin bu temel hakları ellerinden alınmakta ve bu kişiler telafisi imkansız sorunlarla karşılaşmaktadırlar: • İşyerinde başkalarına ulaşmanız engellenir, • Çevrenizdeki insanlar sizinle konuşmazlar, • Sanki orada değilmişsiniz gibi davranılır, • Çalıştığınız alan izole edilmiştir. 3. Kişinin İtibarına Saldırılır Kişinin itibar, karakter ve kişisel bütünlüğüne yönelik mobbing davranışları, ülkemizde de yaygın olarak izlenebilen ve kişiyi canından bezdiren, istifa, kavga veya mahkeme şeklinde sonuçlanmaya müsait bir duygusal taciz tarzıdır. Bu süreçte; • Hakkınızda asılsız söylentiler üretilir, • İnsanlar arkanızdan kötü konuşmaktadırlar, • Gülünç durumlara düşürülürsünüz, • Akıl hastasıymışsınız gibi davranılır, • Ruhi tedavi görmeniz için baskı yapılır, • Yürüyüşünüz, jestleriniz veya sesiniz taklit edilir, • Bir özrünüzle alay edilir, • Özel yaşamınızla alay edilir, • Dini veya siyasi görüşünüzle alay edilir, • Kararlarınız sürekli olarak sorgulanır, • Küçük düşürücü isimlerle anılırsınız, • Çabalarınız ve başarılarınız küçümsenir, • Milliyetinizle alay edilir. 4. Kişinin Mesleki Konumuna Saldırılır İş hayatında çalışanın kendini gerçekleştirebilmesi için, yaptığı işten haz duyması ve bu alanda başarılı olduğunu bilmesi önemli bir konudur. Ancak mobbing mağdurlarına böyle bir şans verilmemektedir; tam aksine bazı saldırgan tavırlar sergilemek yoluyla kişinin şirket merdivenlerini tırmanması engellenmektedir: • Özel görevler verilmez, rutin işleri yaparsınız, • Zaman zaman verilen işler geri alınır, • Anlamsız ve tatminsiz işler yaparsınız, • Özgüveninizi olumsuz etkileyecek işler verilir, • Nitelikleriniz dışında işler yaparsınız, • Ekonomik kazanımlarınız engellenir, • İş ortamınıza ( masa, telefon, bilgisayar...) zarar verilir. 5. Kişinin Sağlığı Tehdit Edilir İşyerlerindeki saldırıların en dayanılmaz ve onur kırıcı olanlarından birisi de, doğrudan psikolojik ve fiziksel sağlığınızın hedef alınmasıdır. Bazı tipik örnekler : • Fiziksel olarak ağır işler yapmaya zorlanırsınız, • Gözünüzü korkutmak için hafif şiddet uygulanır (bir bardağı duvara çarpmak, kül tablasını fırlatmak...vs.) • Otomobilinize zarar verilir, • Cinsel tacize uğrayabilirsiniz. |
Kaynak: Businews / Seda Tiryakioğlu , Link : www.businews.eu/
Anahtar Kelimeler: insan kaynakları, mobbing, işyerinde psikolojik taciz, sağlık, tehdit, şantaj,